Bilgi Bankası

Linux İşletim Sistemi Nedir?

Linux Nedir? sorusu; 30 yıl içinde yalnızca kodlayıcılar ve bilişim uzmanları arasında değil, bireysel kullanıcılar arasında da popülerliği artan bir işletim sisteminin kapsamlı anlatımını hak ediyor.

Linus Torvalds tarafından 1991 yılında basit ve hobi amaçlı bir proje olarak geliştirilen Linux; tüm dünyada milyonlarca insan tarafından kullanılan, ücretsiz ve açık kaynaklı bir işletim sistemine dönüşmüştür.

İşletim sistemlerinin atası olan UNIX işletim sistemi üzerinde çalışırken Torvalds, iyileştirmeler gerektiğini bildirmiş ancak, önerileri UNIX tasarımcıları tarafından reddedilmiştir. Böylece Torvalds’ın, kullanıcılarının önerdiği değişikliklere ve geliştirmelere açık olacak bir işletim sistemi tasarlama fikri doğmuştur.

Linux aslında bir çekirdektir; diğer birçok bileşenle bir işletim sistemi halini alır. Çekirdek, Linux işletim sisteminin kalbinde yer alan ve donanımın yazılımla iletişim kurmasına izin vermek gibi temel görevlerle ilgilenen bir programdır.

Linux komutları başlangıçta ürkütücü gelebilir, ancak sistemde dilediğiniz değişikliği yapma özgürlüğünü elde edeceğiniz için, Linux öğrenmeye değer.

Linux İşletim Sisteminin Diğer İşletim Sistemlerinden Farkı Nedir?

• Linux, açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Bu; kaynak kodun herkes için kullanılabilir olduğu ve herhangi bir izin olmadan koda katkıda bulunmanıza, onu değiştirmenize ve dağıtmanıza izin verildiği anlamına gelir.
  
  
• Linux diğer işletim sistemlerinden çok daha güvenlidir, herhangi bir antivirüs yazılımı gerektirmez ve kullanıcının gizliliğini korur. Sürekli olarak güvenliğini artırmanın yollarını arayan küresel çapta büyük bir gönüllü topluluğuna sahiptir ve her yükseltmede işletim sistemi daha güvenli ve daha sağlam hale getirilir.
  
  
• Linux, sık yazılım güncellemelerine ve yüksek stabiliteye sahiptir. Nadiren yavaşlar ve nadiren donar, kısa bir süre sonra yeniden başlatmaya gerek duyulmaz. Linux, kararlılığı ve güvenilirliği nedeniyle sunucu ortamları için çokça tercih edilen bir işletim sistemidir. Amazon, Facebook ve Google gibi devler sunucuları için Linux kullanır. Linux tabanlı bir sunucu yıllarca yeniden başlatmadan kesintisiz çalışabilir.
  
  
• Gereksinimlerinize göre kullanabilmeniz için farklı dağıtımları olan Linux’un performansı diğer işletim sistemlerinden çok daha yüksektir. Linux, çok sayıda insanın aynı anda verimli bir şekilde çalışmasına izin verir.
  
  
• Ağ dostu Linux’un esnekliği de yüksektir. Linux çok sayıda dosya formatıyla uyumludur. Ayrıca eski bilgisayar sisteminizde herhangi bir donanıma kurulabilir. Sabit diskte sınırlı yer olsa bile tüm görevleri düzgün şekilde yerine getirir.
  
  
• Linux az sayıda donanım kaynağı gerektirir. Bu, birçok şirket için yüksek miktarda kaynak giderini eleyen en önemli özelliklerden biridir.
  
  

Linux işletim Sisteminin Kullanım Amaçları Nelerdir?

Genel ve yanlış anlamaların aksine Linux’un ücretsiz olarak dağıtılması ve geliştirilmelerinin devam ediyor olması, profesyonel kullanımını olumsuz etkilemez. Linux işletim sistemi birçok özel kullanım alanı için avantajlarla doludur.

Linux, normal bir kullanıcı için Windows veya macOS işletim sistemi gibi çalışır. Webde gezinebilir, e-postalarınızı kontrol edebilir, Office uygulamalarını kullanabilir, PDF belgelerini okuyabilir, müzik dinleyebilir, video izleyebilir, fotoğraflarınızı görüntüleyebilir ve oyun oynayabilirsiniz.

Günümüzde tüm web siteleri neredeyse Linux üzerinde çalışmaktadır. Web sitesi barındırma açısından; bir Linux sunucusu oluşturmak gerçekten uygun maliyetlidir. WordPress ile oluşturulanlar gibi programlama dili PHP olan web sitelerinin Linux işletim sisteminin yüklü olduğu sunucularda barındırılması anlamına gelen Linux Hosting, kritik web uygulamaları için de kullanılabilir.

İleri düzey kullanıcılar için Linux; alternatif bir ağ elemanı ve farklı protokollerde birden fazla ağa bağlanmak için bir yönlendirici / geçiş elemanı olarak kullanılabilir. Yönlendirici olarak kullanıldığında, güvenlik amacıyla kolaylıkla güvenlik duvarı olarak yapılandırılabilir.

Ek olarak, bir ağ üzerindeki iki bölümün akışını ayırmak için bir köprü görevi görebilir. Çoğu kuruluşta Linux, bir veya daha fazla modemi bağlamak için bir terminal sunucusu olarak kullanılır.

Linux, bilimsel araştırmalar için de tercih edilir. Buna en güzel örnek süper bilgisayarlarda kullanılan Centos’tur.

Linux işletim sistemi aynı diski diğer sistemlerle paylaşabilir ve çoklu işlemcileri en etkin şekilde kullanabilir. Çok işlemcili bilgisayarlarda çalışabilir, piyasadaki hemen hemen tüm donanımlarla ve metin kodu kullanımındaki tüm grafik kartlarıyla çalışabilir. Tüm bu özellikleri nedeniyle, internet servis sağlayıcıları için de Linux, oldukça kullanışlıdır.

Ağ veya sistem yöneticisiyseniz veya bu pozisyonlarda kariyer yapmak istiyorsanız, Linux’a aşina olmanız önerilir. Çünkü Linux, açık kaynak dünyasındaki en iyi projelerden biridir ve işletim sisteminde çalışan uygulamaların çoğu da açık kaynaklı olduğundan bu aşinalık işinize yarayacaktır.

En Popüler Linux Dağıtımları

Linux, Dünya’nın dört bir yanındaki programcılar, kuruluşlar, kâr amacı gütmeyen şirketler tarafından bireysel gereksinimlere uygun İşletim sistemleri oluşturmak için kullanılır, böylece “dağıtım” denen Linux varyasyonları (tür ya da sürümleri) ortaya çıkar.

Linux’un birçok bileşenle bir işletim sistemi haline gelen bir çekirdek olduğundan söz etmiştik. İşte bu bileşenlerin değiştirilebilmesi Linux dağıtımlarını birbirinden farklı kılar. Linux çekirdeği normalde Dr. Richard Stallman’ın GNU projesinin kombinasyonunda kullanılır. Linux’un tüm mordern dağıtımları aslında Linux / GNU dağıtımlarıdır.

Hedef kullanıcılarının taleplerini karşılamak için özel bir amaç için tasarlanmış yüzlerce Linux dağıtımı mevcuttur. En popüler Linux tabanlı dağıtım örneği olarak Android’i verip 2020’nin en iyi Linux dağıtımlarını sıralamaya geçebiliriz:

• Ubuntu
  Microsoft Windows ve Apple Mac OS’den sonraki en popüler üçüncü masaüstü işletim sistemi Debian’a dayanan Ubuntu’dur.
• Fedora
  Red Hat’a dayanan, masaüstü kullanıcıları arasında popüler olan ve versiyonları kısa ömürleri ile bilinen Linux dağıtımıdır.
• Arch Linux
  Geliştiriciler arasında popülerdir. Bağımsız olarak geliştirilmiş bir sistemdir. “DIY – Kendin Yap” yaklaşımını tercih eden kullanıcılar için tasarlanmıştır.
• Debian
  Ticari olmayan, kullanıcı odaklı, istikrarlı ve popüler bir Linux dağıtımıdır. Bir masaüstü dağıtımı şeklinde yaygın olarak kullanılır. Linux protokolleri dahilinde hareket eder.
• OpenSUSE
  MS Windows’a iyi bir alternatif olan, kurulumu ve kullanımı kolay bir Linux dağıtımıdır. Eski yapılandırmalara sahip küçük çaplı bilgisayarlarda bile çalıştırılabilir.
• Linux Mint
  En popüler masaüstü dağıtımlarından biri olan mint; 2006 yılında piyasaya sürülmüştür. Şu anda en çok kullanılan dördüncü İşletim sistemidir.
• Gentoo
  Kaynak tabanlı bir dağıtımdır, yani kodu kurmadan önce sisteminizde yapılandırmanız gerekir. Linux’a yeni başlayanlar için değil, ama deneyimli kullanıcılar için eğlencelidir.
• CentOS
  Kurumsal ve web sunucuları için en çok kullanılan Linux dağıtımlarından biridir. Ağırlıklı olarak Red Hat’a dayanmaktadır (RedHat tabanlı dağıtımlar daha kararlıdır ve yönetimi çok daha kolaydır).

Masaüstü dağıtımları ilgili web sitelerinden ücretsiz olarak indirilebilir. En çok hangi dağıtımdan hoşlandığınızı bulmak için her biri kendi benzersiz tasarım, uygulama ve güvenlik özelliklerine sahip olan dağtımları tek tek deneyebilirsiniz.

Linux Nasıl İndirilir ve Kurulur?

USB bellek kullanarak Linux kurulumu yapmak, Ubuntu gibi bilgisayarınıza herhangi bir dağıtımı yüklemenin en kolay yöntemlerinden biridir. Özellikle CD/DVD sürücüsü olmayan Netbook bilgisayarlarda bu mecburi bir ihtiyaçtır. Kurulum için en az 4 GB büyüklüğünde bir USB bellek ve Ubuntu’nun güncel ISO dosyası gerekir. USB belleğin içindeki veriler yazdırma sırasında silineceği için kopyalamanız gereken belgeleri bellekten almanız önerilir.

• Ubuntu.com‘dan .iso veya OS dosyalarını ve Universal USB installer gibi ücretsiz bir yazılım indiriniz. Yukarıda göründüğü gibi açılır listeden Ubuntu dağıtımını seçip indirdiğiniz .iso dosyasının yolunu ve USB sürücünüzü seçiniz. Oluştur (create) butonuna basınız.

• Üstteki ekranı gördüğünüzde Ubuntu’yu USB’ye yüklemek için EVET’i tıklayınız. Yükleme tamamlandıktan sonra Linux Ubuntu’yu kullanmaya başlayabilirsiniz.

Özet

Linux İşletim Sistemi Nedir? sorusunu; “mobil veya web uygulamaları gibi birçok teknoloji için varsayılan işletim sistemi haline gelmiş, kararlı, güvenli, hızlı ve sadece pratik yaparak öğrenebileceğiniz harika bir işletim sistemi” şeklinde yanıtlayabiliriz. Linux’ta yeniyseniz Mint gibi kolay bir dağıtımla çalışmaya başlamanız önerilir. Debian ile ustalaşmak ve Redhat tabanlı dağıtımlarla çalışmaya devam etmek de sonraki aşamalar için tavsiye edilir.

Web sitesi barındırma ya da kurumsal amaçlar için bir işletim sistemi arayışındaysanız, Windows Hosting ve Linux Hosting Arasındaki Farklar adlı yazımız karar vermenizi kolaylaştırabilir. Güvenilir web hosting seçenekleri için teknik destek ekibimizden detaylı bilgi alabilirsiniz.